Ding – Nepomniatchi 12e partij (zwart aan zet)
Schaken kan wreed zijn. Nepomniatchi stond in de 12e partij in de WK-match tegen Ding Liren gewonnen. Binnen vijf zetten liet hij eerst dit voordeel verwateren, om daarna in bovenstaande stelling tot f5 te besluiten. Gedachten aan de verkeerde wissel van Sven Kramer op de Olympische Spelen in 2010 spelen gelijk door je hoofd. Na Te6: kon zwart opgeven.
Schaken is emotie. Dat werd duidelijk na deze blunder. Verbijstering bij de commentatoren. “Wat doet hij nu?”, “Zien we iets over het hoofd”, “Ongelooflijk”: het leek wel een voetbalwedstrijd. De afschuw bij Nepomniatchi na het antwoord van Ding. Verbijsterd staarde hij nog minuten naar het bord, voordat hij opgaf.
Wat was de oorzaak van de blunder? Je zou denken dat de spelers precies kunnen uitleggen waarom ze een zwakke zet hebben gespeeld. Niet dus. De commentatoren en de spelers zelf kwamen er niet echt uit. Sommigen hielden het erop dat Nepomniatchi varianten door elkaar had gehaald. Het kan ook zijn dat hij een paar varianten had doorgerekend die voor zwart wonnen, en simpelweg had overzien dat de witte aanval eerder kwam. Een laatste mogelijkheid is dat zwart voelde dat hij het voordeel was kwijt geraakt (hij staat een pion achter) en besloot tot een “dood of de gladiolen” zet.
Schaken is psychologie. De stelling was complex en Nepomniatchi had het voordeel uit zijn handen laten glippen. Het is buitengewoon lastig na slechte zetten niet in paniek te raken en gewoon weer rustig te gaan rekenen. De toeschouwers hebben computers bij de hand, die precies laten zien wie er beter staat. De spelers hebben deze luxe niet. Hoe vaak komt het bij je eigen partijen niet voor dat je in een bepaalde stelling dacht veel beter te staan, maar de computer laat zien dat er niets aan de hand was.
Schaken betekent blunderen. Alle schakers – van kluns tot wereldkampioen – maken blunders. Dit maakt het tot zo’n interessant fenomeen. Als je op internet kijkt, zie je allerlei methodes om blunders te voorkomen. Leuk: maar meer dan op je handen gaan zitten en nog eens goed kijken naar alle dreigingen komt het vaak niet. Die lijstjes kennen we vaak wel. Punt is dat je tijdens een partij in de hitte van de strijd vaak alle goede raad vergeet. Naast koel rekenwerk spelen bij mensen ook altijd emoties als “ik moet nu iets doen” of “die zet ziet er lelijk uit” een rol. Daar kunnen spanning, ergernis en ongeduld bijkomen. Schaken is mensenwerk!