Schaakrubrieken in kranten en tijdschriften zijn een uitstervend fenomeen. Dit weekend verscheen de laatste schaakcolumn van Gert Ligterink in De Volkskrant. Bij mijn weten heeft van de grote landelijke dagbladen alleen de NRC nog een schaakrubriek. Die is onlangs verplaatst van de zaterdag naar de vrijdag dus ik vrees dat ook de rubriek in de NRC zijn langste tijd heeft gehad. Toen ik in het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw het schaken serieus begon te volgen had elke zichzelf respecterende krant een schaakrubriek. Bij matches om het WK en belangrijke toernooien verschenen er verslagen in de krant. Dat is helemaal verdwenen.
Aan de ene kant stemt dat mij droevig. Er is een lange traditie van zeker 150 jaar waarin schaakpartijen in kranten werden geschreven. Schaken leent zich daar ook goed voor. Het fijne van een schaakrubriek is dat je op een vast tijdstip door iemand met kennis van zaken op de hoogte wordt gesteld van de laatste ontwikkelingen in de schaakwereld. De expert heeft even naar de partij kunnen kijken en kan aanvullend commentaar geven. Altijd leerzaam en, als bijvoorbeeld Hans Ree de rubriek schrijft, vaak ook nog geestig.
Aan de andere kant biedt de schaakrubriek niet zo heel veel meerwaarde meer. Via chess.com, Youtube of een ander kanaal op internet kan iedereen schaaktoernooien bijna rechtstreeks volgen, vaak met commentaar van meerdere grootmeesters. Databases bevatten meer partijen dan je bij wijze van spreken in je leven kan naspelen. Iedereen kan schaakpartijen invoeren in de computer en heeft dan binnen een paar minuten een goede analyse. Veel jonge schakers zullen op internet naar schaaknieuws gaan zoeken en niet meer wachten tot de grootmeester zijn rubriek klaar heeft.
Ik kan dan ook begrijpen dat uitgevers van kranten en tijdschriften besluiten een schaakrubriek te schrappen. Geschreven media kampen al jaren met dalende verkoopcijfers en moeten bezuinigen op de redacties. Dat werkt een volg-de-kudde mentaliteit en berichtgeving over een paar grote sporten in de hand. De traditionele berichtgeving over schaken post ook niet erg in de trend van steeds kortere en bondigere berichten.
Soms worden dingen uit het verleden ineens weer populair. De langspeelplaten zijn niet aan te slepen en er schijnen zelfs plannen te zijn om de videotheek weer nieuw leven in te blazen. De schaakrubriek is op zich ook niet echt weg, maar heeft op internet en de sociale media andere vormen gevonden. Dit heeft voor- en nadelen, maar we doen hier weinig aan. In zijn klassieke vorm, zie ik niet zoveel toekomst voor de schaakrubriek. De tijden veranderen, en wij veranderen met hen. We zullen goed moeten nadenken hoe we de schaaksport in deze nieuwe tijden het beste kunnen promoten.
Naschrift 29 april Gisteren verscheen ook de laatste aflevering van de schaakrubriek van Hans Ree in de NRC. De Telegraaf heeft nog een tweewekelijkse schaakrubriek, als enige van de landelijke dagbladen.