“Analyseren is leren”. En dat geldt zeker voor het analyseren van schaakpartijen met een programma zoals bijvoorbeeld Fritz of Rybka. Het is niet alleen leerzaam maar ook leuk.
Na mijn laatste partij had ik ongeveer vijf analisten naast mijn bord die er allemaal zeker van waren dat ik mat in 3 over het hoofd had gezien. De stukken werden zo goed als zo kwaad mogelijk teruggezet in de desbetreffende positie en men discussieerde met de stukken al schuivend totdat het inderdaad mat was. Ik had het niet gezien.
De volgende dag heb ik mijn partij ingevoerd en wat bleek: Fritz zag het ook niet! Het was namelijk geen mat. Dit neemt niet weg dat ik de winst weggaf en er een schamele remise overbleef.
Dat analyseprogramma’s leuk zijn om van te leren vind ik vooral zichtbaar in de volgende stelling, na:
17. … dxe5
Zwart heeft met zijn pion op d6 mijn paard op e5 geslagen.
Na enige tijd rekenen en visualiseren heb ik wel een klein plan, maar zie de uiteindelijke uitkomst niet.
Mijn gedachten: “Df7+ ligt voor de hand, gevolgd door de toren naar d1. Paard via e4 en f6 erbij, maar dan komt de zwarte dame naar f8. Kortom, ik ben er niet uit.”
Fritz was zoals gewoonlijk sneller: het is mat in 27. Bij dit aantal zetten moet je dan ook de zetten meerekenen waarbij hij uit wanhoop al zijn stukken aan het weggeven is, om mat te voorkomen. Maar toch is het leuk om stapsgewijs te kijken wat hij dan in gedachten had.
18. Df7+ Kh8
19. Td1
Dat is zoals verwacht.
In mijn partij speelde zwart: 19. Pd5 in de hoop de aanval op de dame te blokkeren. Met 19. … Txd5 had ik een vroege winst kunnen behalen via 20. cxd5 e6. Maar ik had dit helaas niet gezien.
19. … Ld7
Zwart geeft een loper weg, maar betrekt uit wanhoop zijn toren op a8 bij het spel.
20. Txd7
Zwart zal blijven proberen om de dames van het bord te krijgen, om de kracht uit de aanval te halen.
20. … De8
21. Df6+ Kg8
22. Txe7 Dxe7
23. Dxe7
Zwart is aan zet en probeert het mat zo lang mogelijk uit te stellen. Fritz heeft herberekend en komt uit op een mat in 11.
23. … Tf8
De loper moet veld f1 blijven dekken, anders gaan we zelf mat.
24. Pe4
Wit haalt er paard erbij om het geheel te bespoedigen. Zwart staat met de rug tegen de muur en weet het ook niet meer.
24. … h5
Verschillende wegen kunnen nu worden gevolgd. Eén route is als volgt:
25. Pf6+ Txf6
26. Dxf6 Kh7
27. e7 Kh6
28. e8D e4
29 Dh8#
Het noteren van deze laatste zetten is een beetje overbodig, maar deze staan hier ook alleen maar om te laten zien dat we eindigen op zet 29. Dat is 15 zetten eerder dan Fritz had verwacht. Ook voor Fritz geldt: hoe langer hij nadenkt des te betere wegen hij uiteindelijk vindt.
